Eskiler her fırsatta, “Bir zaman gelecek, patron ve yöneticiler dürüst insanları mumla arayacak” diyorlardı. Şu anda o zamanı yaşıyoruz galiba… Çünkü dürüst olmayanların faturası her geçen gün kabarıyor. Bu yüzden “Hile dedektifliği” diye yeni bir meslek de ortaya çıkmış durumda. Aslen mali müşavir olan Muhsin Bilgi de Hile Dedektifliği bürosu açan öncülerden… Muhsin Bilgi’ye göre silahla yapılan soygunlar, kağıt üzerinde kalemle yapılanlar yanında ancak deryada bir damla kadar. Çalışır durumdaki şirketlerin birdenbire batmasını içeride yapılan hilelere bağlayan Muhsin Bilgi, “Kalemle yapılanı kameralarla da yakalamak mümkün değil” diyerek karşı karşıya kalınan zorluğa dikkat çekiyor. Muhsin Bilgi’nin kaydettiği vakalara göre Türkiye’de kalemle yapılan soygunlar, yüzde 15’le dünya ortalamasının iki katı seviyesinde. “Bize ne oluyor?” dedirten konuyu Muhsin Bilgi’yle konuştuk:
Kayıtlı Kamuflaj’ Yapılıyor
İnsanlar niçin hile yapar?
Öncelikle insana bir baskı olması gerekiyor. Bu baskı ekonomik baskı, aile baskısı veya özel hayatta beklentileri gerçekleştirememe baskısı olabiliyor. Baskının kriz dönemlerinde artması söz konusu.
Mekanizma nasıl işliyor?
Önce çok az bir miktarla başlıyor. Fark edilmediğini görünce hileyi artırmaya ve hacmi katlamaya başlıyor. Hile yaptıkça hem özel hayatı hem de iş hayatı değişmeye başlıyor. Bazen ferdi olarak, bazen de organizeli olarak yapıyor. Şirket ne kadar kurumsalsa organizasyon o kadar geniş oluyor. Hile yapıldıktan sonra kamufle yapma gündeme geliyor. Bu kamufle kayıt içinde veya kayıt dışında olabiliyor.
Üst Düzeyde Hile Artıyor
Büyük şirketlerde daha mı çok?
Evet, evet… Hileyi her zaman çalışan yapmıyor. Dış faktörlerle birlikte de yapabiliyor. Mesela müşterisiyle veya tedarikçisi ile de yapabilir. Şirkete yatırım yapacak kişiyle de gerçekleştirebilir. Mesela CEO’ların hilesi, genellikle yatırım hilesidir. Bilançoyu süsleme ve dışarıdaki yatırımcının şirkete yatırımını spekülatif arttırmak için bir amaç güdebilir. Veya bir CEO, yıllık satışlardan komisyon alıyorsa onun için önemli olan ciro artışıyla bilançonun güzel olmasıdır.
En çok hileyi kim yapıyor?
Çalışanlar çok sıklıkla yapıyor. Ama burada önemli olan hilenin sıklığından çok hacmi… Hilenin hacmi, yukarı pozisyonlara doğru çıktıkça artıyor. Yöneticilerin hilesi, işlem bakımından az, ancak hacim bakımından katlayıcı özellikte.
Türkiye’de İki Katı
Hile tutarının hacimleri konusunda bir bilgi var mı?
Dünya ortalaması, bir şirketin toplam cirosunun yüzde 7’si seviyesinde. Bizim yaptığımız 5-6 örneğe göre Türkiye’de bu oran yüzde 15’e çıkıyor. Henüz bizim adli muhasebe raporları dünya istatistiklerine girmedi, ancak girdiğinde ve yayınlandığında bunun ne kadar yüksek olduğunu göreceğiz.
Krizde ne kadar arttı?
Yayınlanan dünya ortalaması 2008’de yüzde 7, bu oran 2006’da yüzde 6 idi. Bu da artış trendinde olduğunu gösteriyor.
KAYNAK: http://insanvehayat.com/%E2%80%98kiymetli-insanlar%E2%80%99-mumla-araniyor/